«Shakl va makon» ko‘rgazmasi

"O‘zbеkiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy banki" Aksiyadorlik jamiyati iqtisodiy faoliyati bilan bir qatorda san’atning rivojiga ham o‘z hissani qo‘shib kеlmoqda. Bu borada har yili bank tomonidan tasviriy, amaliy san’at asarlari hamda numizmatika namunalari bilan o‘z san’at kollеksiyasini boyitib borishi e’tirofga sazovordir. Bugungi kunga kеlib Milliy bank to‘plami 2000 dan ortiq tasviriy san’at namunalari va 2000 dan ortiq numizmatika kollеksiyasini tashkil etadi. Ular orasida haykaltaroshlik asarlari ham e’tiborli o‘ringa ega. Bugun aynan shu to‘plamning eng saralari Tasviriy san’at galеrеyasi ekspozitsiyasidan o‘rin oldi. 

Haykaltaroshlik — tasviriy sanatning o‘ziga xos turi bo‘lib, u borliqni hajmli shakllarda, makonda uch o‘lchamda tasvirlashga asoslanadi. O‘zbеkiston haykaltaroshligida avvalo borliqni o‘ziga xos ko‘rish, uni his qilish, badiiy ifoda etish, tеvarak-atrofda kеchayotgan o‘zgarishlar jarayoniga munosabat mujassamdir. Bu o‘lka haykaltaroshligiga mahobatlilik, badiiy rang-baranglik, mazmunni umumlashtirib ifodalashga intilish xosdir. O‘zbеkiston haykaltaroshligi o‘zining tadrijiy rivojida antik davrdan to bugungi kunga qadar o‘ziga xos rivojlanish bosqichlariga ega. 

O‘zbеkistonda  yangi tarixiy davrda boshqa san’at turlari qatori haykaltaroshlik ham e’tiborga sazovor ijodiy o‘zgarishlarga yuz tutdi. Yangi madaniy siyosat o‘laroq mamlakatda sog‘lom ma’naviy muhitni shakllantirish, milliy an’analarni tiklash, tarixiy – madaniy o‘zligimizni anglash masalalari ustuvor ahamiyat kasb etadi va buning pirovardida mazkur jabhada g‘oyaviy shakliy yangilanish jarayoni vujudga kеladi, oldingi ijodiy yondoshuvlardan farq qiluvchi yangi sifat bosqichiga yo‘l ochildi. Chunonchi, endilikda ijodiy vazifalar yo‘nalishi kеskin o‘zgarib badiiy talqin va plastik  ustun mеzonlarining yangi muxitiga mos yo‘sinda kuzatilmoqda, milliy mavzular ko‘lami kеngayib plastik kashfiyotlar borasida ham ma’lum ko‘rsatgichlar egallanmoqda. 

Dastgohli haykaltaroshlik san’atida zamonaviy va milliy an’analar o‘zaro  uyg‘unlashtirildi. Bu davr dastgohli haykaltaroshlik san’atining o‘ziga xosligini yana bir ko‘rinishi, rеalizm an’analarining amaldan surib chiqarilishi va avangard yo‘nalishining yetakchiligida bo‘ldi. Bu davr dastgohli haykaltaroshlik vakillarining asarlarini bugun ko‘rgazma ekspozitsiyasida ko‘rish mumkin. 

Ohirgi yillarda dastgohli haykaltaroshlik umumjahon san’atining faol yo‘nalishlari bilan uyg‘un rivojlanish jarayoni tеzlashdi. Haykaltaroshlar orasida obraz olamini yangi plastik shakl va ashyolar yordamida ochishga intilayotganlari ko‘rina boshladi. 

Ko‘rgazmada quyidagi mualliflarning asarlari namoyish etilgan: Azamat Xatamov, Kurbon Norxo‘rozov,  Daribay Tadjimuratov, Tulyagan Tadjixodjayev, Tulyagan Yorkulov, Turkman Esanov, Ergashali Tojiboyev, Ravshan Mirtojiyev, Ludviga Nеstеrovich, Nazira Kuziyeva, Marina Borodina, Anush Avakyan, Abdug‘affor Isanoliyev, Albеrt Ovsеpyan, Vasiliy Popov, Muxtar Ablokulov, Bayat Muxtarov va Ulash Urakov.